Mục Lục
1. Thịt trâu gác bếp
Thịt trâu gác bếp là đặc sản ở Tà Xùa, món ăn này được làm từ bắp trâu, bò được thả rông trên vùng núi Tây Bắc. Để làm món thịt trâu gác bếp, người ta lọc thịt thành từng miếng dài, tẩm ướp gia vị đặc trưng của vùng cao Tây Bắc, đặc biệt là mắc khén rồi hun khói than trong khoảng 2 tháng. Khói từ gỗ rừng tạo nên mùi khét trên thịt, tạo nên hương vị đặc biệt cho món ăn này.
Khi ăn, thịt được xé nhỏ, chấm với chẩm chéo hoặc nấu thành các món ăn. Nhâm nhi miếng thịt với bát rượu ngô trong những ngày đông se lạnh của vùng đất Tây Bắc lộng gió mới cảm nhận hết cái vị thơm, cay, nồng để nhớ mãi vùng đất Tà Xùa này.
2. Táo mèo
Cây táo ta thường mọc ở vùng núi phía Bắc nước ta, loại quả này có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường hệ miễn dịch, chống ung thư, v.v. Cây táo mèo mọc tự nhiên ở độ cao 1.500m-2.000m, ra hoa vào mùa xuân và cho thu hoạch vào mùa thu khoảng tháng 8 đến tháng 10 hàng năm. Táo mèo còn có tên gọi khác là Sơn tra, đây là một vị thuốc quý thường được dùng làm thuốc, ngâm rượu được rất nhiều người yêu thích. Táo cũng có thể dùng để giải khát trong mùa hè hoặc chế biến thành các loại mứt, siro, ô mai …Táo có thể được lưu trữ trong vài ngày. Bạn nên chọn những quả táo nhỏ, xấu, là loại táo tảo ngon. Khi chín, ruột của quả táo mèo có màu vàng trong hoặc trắng hồng, ăn có vị ngọt rất hấp dẫn.
3. Cơm lam
Cơm lam là món ăn đặc sản của đồng bào Tây Bắc. Cơm lam được làm từ gạo nếp nương, gạo ngâm nở cho vào ống nứa, thêm ít nước rồi buộc bằng lá chuối rồi cho lên bếp củi nướng cho đến khi ống tre cháy thành lớp than mỏng xung quanh ống. nút bần. Khi cơm chín, dùng dao tách lớp vỏ cháy ra để thấy lớp cơm trắng. Mùi thơm của gạo nếp quyện với mùi thơm của tre và khói bếp làm nên món ăn đậm đà hương vị núi rừng. Cơm lam có thể chấm với muối vừng chẩm chéo hoặc ăn kèm với thịt nướng cũng rất ngon. Nếu có dịp đến Tà Xùa, bạn đừng quên thưởng thức món ăn đặc sản này nhé.
4. Nậm Pịa
Nậm Pịa là món ăn của người dân tộc thường xuất hiện vào các dịp lễ, tết, đây là món ăn khó ăn nhưng lại có hương vị rất riêng. Nậm theo cách hiểu của người dân tộc thiểu số là tiết canh, pịa là chất đặc sệt trong ruột non của ngựa, bò, trâu. Nguyên liệu để làm món này là: huyết, thịt, đuôi và tất cả nội tạng của bò, dê. Làm Nậm Pịa đúng điệu chỉ người vùng cao Tây Bắc mới có. Thành phần quan trọng nhất của món nậm pịa là dịch non. Người ta mổ lấy phần ruột non lấy nhân bánh tẻ, ninh xương và nội tạng lấy nước, sau đó cho vào đun đến khi sền sệt, sền sệt là được. Những ai lần đầu thưởng thức Nậm Pịa sẽ rất khó ăn và có mùi khó chịu, vị đắng nhưng khi ăn quen sẽ cảm nhận được mùi thơm của Mắc khén, vị đắng và ngọt trên đầu lưỡi. của lưỡi.
5. Chè Tà Xùa
Chè Tà Xùa là loại chè sạch, được trồng, hái và chế biến hoàn toàn thủ công với số lượng ít tại xã Tà Xùa, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La. Chè Tà Xùa là một loại cây cổ thụ mọc trên núi cao, được người dân tộc H’mông hái và chế biến. Mỗi lần hái, người dân phải trèo lên cây cao hái từng búp chè non cho vào sọt. Người uống chè Tà Xùa lần đầu sẽ cảm thấy hơi lạ với vị ngọt thanh từ ngụm đầu tiên, khi đã quen thì khó bỏ.
6. Paing top
Pa pỉnh tộp là món ăn đặc sản được chế biến khá cầu kỳ. Pa pỉnh tộp thực chất là món cá nướng, cá được chọn là cá chép, trắm, cá trôi để nguyên con, đánh sạch vảy, bỏ hết ruột và không rửa lại nước. Khi mổ cá, cần xẻ dọc sống lưng, kéo từ đầu xuống đuôi rồi sát qua muối để khử bớt mùi tanh của cá. Gia vị tẩm ướp gồm có tỏi, sả, hành, các loại rau rừng,… và đặc biệt mắc khén là gia vị quan trọng quyết định hương vị của món ăn. Người ta gập đôi con cá lại rồi dùng que tre kẹp lại rồi nướng trên than nóng, khi cá chín tỏa ra mùi thơm phức. Đối với người dân tộc, không có gì tuyệt vời hơn khi ăn cá nướng với xôi gấc, nhâm nhi chút rượu ngô.
7. Nộm da trâu
Gỏi da trâu là một trong những đặc sản của người Thái. Món ăn này không quá cầu kỳ nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo. Nguyên liệu chính để làm nên món ăn này là da trâu và các loại gia vị đặc trưng của Tây Bắc để tạo nên hương vị riêng cho món ăn. Để chế biến một miếng da trâu mất nhiều thời gian, da trâu phải hơ trên bếp lửa để loại bỏ lớp lông cứng. Vỏ cứng và đen bên ngoài được cạo sạch chỉ để lại phần vỏ vàng, sau đó luộc chín cho thật sạch và mềm. Bước tiếp theo là thái miếng da trâu luộc, món ăn có ngon hay không là nhờ bước này. Da trâu phải thái mỏng, người Thái dùng nước luộc măng chua để tạo độ chua cho món nộm. Gia vị không thể thiếu cho món nộm là lạc, ớt, ngò gai, gừng và đặc biệt là mắc khén để tạo độ cay.